ΑΛΕΞΙΟΣ ΛΑΠΑΣ- ΚΟΡΩΝΟΊΟΣ-ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ
Περίπου δύο μήνες μετά την επιβολή των πρώτων απαγορεύσεων, ο κορωνοϊός συνεχίζει να μας κρατά σπίτι, δοκιμάζοντας την ψυχολογία, την υπομονή μας αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Πέραν τον άλλων αλλαγών, η νεά πραγματικότητα προκάλεσε προβλήματα και στις σχέσεις παιδιών και εφήβων με τους γονείς τους. Τα σχολεία παραμένουν κλειστά και είναι άγνωστο αν και πότε θα ανοίξουν. Έτσι, υπάρχει πολύ χρόνος αλλά ένας κοινός χώρος για όλους, το σπίτι.
Ο Αλέξης Λάππας, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής παιδιών και εφήβων και συγγραφέας του βιβλίου «Το δώρο της Εφηβείας», μίλησε στο Thestival.gr και αναφέρθηκε στις επιπτώσεις του κορωνοϊού στην ψυχολογία παιδιών και εφήβων και στον τρόπο διαχείρισής τους, στην οργάνωση της επιστροφής στα θρανία, αλλά και στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που αυξήθηκαν εξαιτίας του υποχρεωτικού εγκλεισμού.
Η παραμονή στο σπίτι περιλαμβάνει ορισμένες περιόδους. Η πρώτη περίοδος είναι σαν τις διακοπές (περίοδος χάριτος) και αφορά μια καινούρια διαδικασία για παιδιά και εφήβους.
«Γονείς και παιδιά έχουμε να προσαρμοστούμε σε μια καινούρια κατάσταση. Μοιραζόμαστε χώρο, χρόνο και σχέσεις. Εφόσον μια οικογένεια ή ένας ενήλικας φροντιστής και ένας παιδί έφηβος μπορέσουν και αποδεχτούν τις συνθήκες τις οποίες τους επιβάλει αυτή η προσαρμογή μπορούν να προχωρήσουν παρακάτω. Η περίοδος προσαρμογής είναι μια περίοδος κρίσης και περιλαμβάνει προκλήσεις, συγκρούσεις και ρήξεις».
Οι περισσότεροι ενήλικες, σύμφωνα με τον κ. Λάππα, χρειάζονται δύο εβδομάδες ή και ένα με δύο μήνες για να προσαρμοστούν σε μια νέα κατάσταση που τους επιβάλλεται. Αντιθέτως, σε παιδιά και εφήβους το χρονικό διάστημα μεγαλώνει.
«Είναι αποδεκτό παιδιά και γονείς να αισθάνονται ότι δεν έχουν προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση», αναφέρει ο ειδικός από τη Θεσσαλονίκη.
Η αμέσως επόμενη περίοδος είναι ουσιαστικά η αποδοχή της συνθήκης, δηλαδή η αποδοχή του «μένουμε σπίτι». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα γονείς και παιδιά να μοιράζονται χώρο και χρόνο σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με την προ-κορωνοϊού εποχή.
«Για ένα παιδί που έκανε αρκετές δραστηριότητες, το σπίτι λειτουργούσε συχνά ως ένας χώρος φροντίδας (ύπνος, φαγητό, προσωπική φροντίδα) και ταυτόχρονα χώρος περισυλλογής και προετοιμασίας για την επόμενη ημέρα. Για πρώτη φορά το σπίτι γίνεται και χώρος διαθέσιμου χρόνου, ταυτόχρονα χρόνος σπουδών και μελέτης και χώρος διαπραγμάτευσης των σχέσεων. Άρα ο χώρος ξαφνικά γίνεται πολύτιμος και διαφορετικός».
Όσον αφορά στην ετοιμότητα των ελληνικών οικογενειών να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση, ο έμπειρος Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής παιδιών και εφήβων ξεκαθάρισε ότι δεν υπήρχε ταύτιση των χώρων αυτών με καμία παραμονή μέσα στο σπίτι, δεν υπήρχε σύνδεση της οικίας με μια πολύωρη παραμονή σε αυτό.
Ο χρόνος έχει αλλάξει και φαίνεται να περνά πιο αργά. Αυτό οφείλεται στο ότι οι απαιτήσεις εκπλήρωσης στόχων έχουν μειωθεί.
«Νιώθουμε ότι ο χρόνος τρέχει όταν κυνηγάμε να επιτύχουμε στόχους», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, διαφοροποίησε την τακτική ταύτισης της τεμπελιάς (βαρεμάρας) με τον ελεύθερο χρόνο, από την πλευρά των γονέων για τα παιδιά τους και τόνισε πως η βαρεμάρα είναι μια συναισθηματική θέση, «δεν ξέρει ο έφηβος τι του ζητείται να κάνει. Είναι σα να έχουν μείνει τα παιδιά χωρίς στόχο», δήλωσε.
Σχετικά με τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, ο ειδικός υποστήριξε ότι δεν υπήρχε προετοιμασία στις οικογένειες για να μπορέσουν αρμονικά να ζήσουν στον ίδιο χώρο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Ένας πατέρας είχε μάθει να εντυπωσιάζει τα παιδιά του φέρνοντας από έξω κάποια καλούδια. Οι γονείς έπρεπε και κάποιες φορές μέσα στην εβδομάδα να μπορούν να δώσουν μια παράσταση με τα παιδιά στα λιγοστά τραπέζια και στις κοινές εξόδους. Αυτή τη στιγμή είναι σα να έχουν τελειώσει τα ψέματα και όλη αυτή η κατάσταση να μας εξαναγκάζει να δείξουμε ποιοι πραγματικά είμαστε. Μπορεί βέβαια να είναι ωραίο και να ξαναγνωριστούμε, αλλά μπορεί να είναι και τρομακτικό και να δούμε ότι δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε. Αν οι γονείς αισθανθούν ανασφάλεια αυτό ανατροφοδοτεί τον φόβο στα παιδιά και ο φόβος σε αυτά είναι μια αμφισβήτηση για τους γονείς και αυτό ενισχύει εκείνους που θεωρούν ότι δε θα τα καταφέρουν», δήλωσε ο Αλέξης Λάππας.
Άξιες σεβασμού, σύμφωνα πάντα με τον Ψυχίατρο – Ψυχοθεραπευτή παιδιών και εφήβων, είναι οι οικογένειες που έχασαν κάποιο μέλος τους από τον φονικό ιό. Για αυτά τα παιδιά, όπως λέει, η εμπειρία του κορωνοϊού δεν σχετίζεται με απλή διακοπή του σχολείου αλλά η πανδημία τους έχει επισκεφθεί με έναν ανεξίτηλο τρόπο. Σε αυτήν την περίπτωση κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση ειδικού για τη διαχείριση της κατάστασης, η οποία διαφέρει από οικογένεια σε οικογένεια.
Πίσω στα θρανία με καλή ψυχολογία
Τα σενάρια για την επιστροφή των μαθητών πίσω στα θρανία είναι πολλά. Σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, το άνοιγμα των σχολείων θα γίνει σταδιακά και θα δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στους μαθητές της Γ’ Λυκείου.
Στην περίπτωση που τα κουδούνια ξαναχτυπήσουν, η επιστροφή των μαθητών, σύμφωνα πάντα με τον ειδικό, θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη. Ο ίδιος εξηγεί πως θα πρέπει να γίνει μια προετοιμασία τουλάχιστον δύο εβδομάδων, έτσι ώστε οι μαθητές να ενταχθούν ομαλά και πάλι στη μαθητική κοινότητα. Αρωγοί σε όλο αυτό θα είναι εκπαιδευτικοί και γονείς.
«Τα παιδιά είναι πάρα πολύ καλά όταν λειτουργούν μέσα σε ομάδα. Εκπαιδευτικοί και μαθητές μπορούν να έχουν διαδικτυακή επικοινωνία τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν την ημερομηνία επαναλειτουργίας των σχολικών μονάδων της χώρας. Η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει αύξηση της πραγματικής επικοινωνίας μαθητών και εκπαιδευτικών μέσω της σύγχρονης εκπαίδευσης. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί άμεσα η ευκαιρία για επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Να αρχίσει να επιστρέφει το συνολικό κομμάτι του σχολείου, για να υπάρχει προετοιμασία μέχρι την ημέρα που θα χτυπήσει και πάλι το κουδούνι», σημείωσε ο κ. Λάππας.
Οξύνεται η ενδοοικογενειακή βία – Ανήλικο παιδί στη Θεσσαλονίκη “σωθηκε” από τους συμμαθητές του
Ο κορωνοϊός και η τήρηση των μέτρων που προβλέπουν στον περιορισμό των μετακινήσεων, ανάγκασε τους ανθρώπους να μείνουν σπίτι. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των περιστατικών που σχετίζονται με την ενδοοικογενειακή βία.
«Μία κρίση μπορεί να ενισχύσει υποβόσκοντα ζητήματα. Η εμπειρία μου επιβεβαιώνει ότι την περίοδο αυτή, οικογένειες που είχαν μια προδιάθεση ή είχαν σε αραιό βαθμό περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, οξύνθηκαν. Το σίγουρο είναι πως όσο πιο πολύ ανοίξει υπεύθυνα μια τέτοια ιστορία, τόσο περισσότερο θα προστατευτούν τα παιδιά», τόνισε.
Ο Αλέξης Λάππας αναφέρθηκε και σε πολύ πρόσφατο περιστατικό στο οποίο χρειάστηκε να εμπλακεί. Ανήλικο παιδί από τη Θεσσαλονίκη έπεσε θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Οι συμμαθητές του παιδιού, αντιλήφθηκαν την κατάσταση και σε συνεργασία με το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, κατάφεραν και γλίτωσαν το παιδί από το καθημερινό μαρτύριο που βίωνε.
«Οι μαθητές φάνηκαν πιο ώριμοι για να διαχειριστούν την κατάσταση. Υπάρχει πολύ υπεύθυνη ανταπόκριση. Όταν μια οικογένεια αισθανθεί ότι οι υπηρεσίες ασχολούνται μαζί της τότε κατά κανόνα, θύτης και θύμα, αισθάνονται πιο ασφαλείς, μειώνεται η ένταση και εμπεριέχεται η κρίση», κατέληξε μιλώντας στο Thestival.gr, o Αλέξης Λάππας, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής παιδιών και εφήβων.
